Kitap İncelemesi: Okullarda Kısa Danışmanlık: Gençlerle Çalışmak 11 – 18 Yaş

 (Brief Counselling in Schools: Working with Young People from 11 to 18)

Yazar: Dennis Lines

Kitap kapsamında okullarda kısa süreli danışmanlık üzerine hazırlanmış podcaste aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Okullarda Kısa Danışmanlık Gençlerle Çalışmak - Dennis Lines

0:00

Kitap, eğitim ortamlarında çalışan danışmanlık uygulayıcıları için yazılmış, kısa ve hedef odaklı danışmanlık yaklaşımlarını inceleyen bir kaynaktır. Kitabın yazarı Dennis Lines, tam zamanlı yatılı okul danışmanı olarak kendi deneyimlerine dayanarak pratik bir bakış açısı sunmaktadır. Amacı, ortaokul ve ileri eğitim kolejlerindeki gençlere danışmanlık yapanlar için uygulama geliştirmektir. Kitap, danışmanlık becerileri için bir eğitim kılavuzu veya okul danışmanlığına giriş niteliğinde değildir; temel danışmanlık bilgisi olduğu varsayılmaktadır.

Okul Ortamında Danışmanlığın Faydaları

Lines, bir okul içinde sistem odaklı bir terapötik danışmana sahip olmanın çeşitli faydalarını vurgular:

• Erişilebilirlik: Danışmanın okulda bulunması, dış kurumlara yönlendirme karar verme zorluğunu ortadan kaldırır.

• Ebeveyn Kabulü: Ebeveynler, okul içinde biriyle konuşmayı daha kabul edilebilir bulabilir.

• Damgalanmanın Azaltılması: Danışman, geniş bir sorun yelpazesiyle ilgilendiği için 'zor çocuk' etiketlemesi azalır.

• Öğretmen Direncinin Azaltılması: Sınıfın grup dinamiklerini anlayan bir danışmana öğretmenlerin direnci azalır.

• Öğrenci Rahatlığı: Öğrenciler, yerleşik bir danışmanla daha rahat olabilirler.

• Sistem Odaklı Çalışma: Danışman, davranışın ortaya çıktığı bağlamda (sınıf dinamikleri, aile) daha verimli çalışabilir.

• Akran Grupları Kaynağı: Okul, çeşitli akran grupları sunarak grup yaklaşımları, sosyal beceri geliştirme ve akran danışmanlığı için önemli bir kaynak sağlar.

Lines ayrıca, okul ortamında çalışmanın "kişisel iş tatmini (ve dolayısıyla kişisel etkinlik)" açısından da faydalı olduğunu belirtir.

Kısa ve Hedef Odaklı Danışmanlık

Kitap boyunca kısa danışmanlık vurgulanmaktadır. Lines, bunun nedenlerini şöyle açıklar:

• Ergenlik, "duygusal durumlarda, ilgi alanlarında, önceliklerde ve davranışlarda düzenli değişimin norm olduğu aktif bir gelişim dönemidir."

• Gençlerin çoğu için sorunlar "geçicidir."

• Uzun süreli danışmanlık, hem kaynakları zorlar hem de öğrencilerin çoğunluğunun danışmanlık ihtiyaçları "acil ve anlık"tır.

Kısa danışmanlığın temel ilkeleri şunlardır:

• "sadece bozulanı düzelt"

• "daha büyük bir değişim yaratmak için küçük değişiklikleri arayın"

• "işe yarayanı sürdürmeye devam et"

• "çalışmayanı durdurun"

• "Terapiyi mümkün olduğunca basit tutun."

Gelecek yönelimi ve ölçekleme teknikleri, kısa danışmanlıkta kullanılan araçlardır. Gelecek yönelimi, öğrencinin dikkatini sorundan çözüme odaklamayı amaçlar: "Danışmanlıktan ayrılmaya hazır olduğunuzu ne zaman bileceksiniz? Artık desteğime ihtiyacınız kalmayacak şekilde ne olmuş olacak?" Ölçekleme tekniği, öğrencinin gelişimini nesnel bir şekilde ölçmesine yardımcı olur.

Etik ve Mesleki Sınırlar

Gizlilik, okul danışmanlığında karmaşık bir konudur. Lines, etik sınırların ve gizliliğin kapsamının en baştan açıkça belirtilmesinin önemini vurgular. Özellikle çocuk koruma endişeleri olduğunda, danışmanın yasal yükümlülükleri ile gizliliği koruma isteği arasında bir gerilim vardır. Kitap, BACP Etik Çerçevesi'ne atıfta bulunarak, gizliliğin sınırlarının ve bu tür koşullu gizlilik kurallarından kaynaklanan gerilimlerin ele alınması gerektiğini belirtir.

Çocuk koruma vakalarında bilgi paylaşımı, danışan-danışman ilişkisini zedeleyebilir ve öğrencinin güven duygusunu sarsabilir. Lines, bu durumda "yeniden ifşa etmek hala acı verici bir deneyimdir" ifadesini kullanır.

Yasalara, okul kurallarına ve mesleki kuruluş kurallarına uymanın her zaman kolay olmadığını kabul eder. Özellikle sigara veya alkol kullanımı gibi durumlarda, daha ciddi sorunları çözmek için gerekli olan güveni ihlal etmemek adına ebeveynleri bilgilendirmeyebilir. Ancak, esrar veya daha sert uyuşturucular söz konusu olduğunda profesyonel eylem yolu daha nettir.

Danışman vaka konferanslarına katıldığında, rolünün net bir şekilde iletilmesi önemlidir. Danışmanın rolünün sosyal hizmet görevlisi rolüyle karıştırılmaması gerektiği vurgulanır.

Ergenlik ve Gelişimsel Etkileri

Kitabın önemli bir bölümü ergenliğin gelişimsel zorluklarına odaklanmaktadır. Lines, "kısa veya uzun vadeli hiçbir danışmanlık yaklaşımı, gençlerin iç ve dış dünyasını anlamadan ergenlik zorluklarını uygun şekilde ele alamaz" der.

Erikson'ın ergenlik modeli, "kimlik krizi"ni ve tutarlı bir kimlik oluşturma ihtiyacını vurgular. Yakınlığa karşı korku ve ilişkileri test etme ihtiyacı, ergenliğin bir özelliğidir.

Batı toplumunda ergenlik, zıtlıkları bir arada tutmanın bir geçiş dönemidir: kimliğe dahil olma ve terk etme, özgür olma ve planlama, kaygısız ve dikkatli olma, aşırı cinsel ve çok aktif olmama, tutkulu ve bağlı olmama.

Hayal edilen izleyici kitlesi ve kişisel masal/yenilmezlik duygusu, ergen bilişinin özellikleridir. Akran grupları, bu dönemde sosyal normları onaylama ve iç kargaşayı paylaşma açısından önemlidir. Akran baskısı, batılı gençlerin uyumunda giderek daha etkili hale gelir.

Fiziksel ve hormonal değişiklikler, ergenlik döneminde kaygı ve kafa karışıklığına neden olabilir. Hijyen eksikliği veya kendine zarar verme, cinsel tacize bir tepki veya bilinçsiz bir anne bakımı ihtiyacı olabilir. Yeme bozuklukları, bağlanma sorunları veya zayıf ebeveynlik ve modellemeden kaynaklanabilir.

Aile Dinamikleri ve Ebeveyn Ayrılığı

Kitap, ebeveyn ayrılığının gençler üzerindeki etkilerini ele alır. Lines, tek ebeveynli ailelerin yaygınlığından ve bunun gençlerin zihninde "normal" kavramını nasıl etkilediğinden bahseder.

Ebeveyn çatışmasına dahil olan çocuklar, okulda konsantrasyon, kaygı ve düşük öz değer gibi zorluklar yaşayabilirler. Ebeveynlerin sürekli yalan söylemesi, çocuğun gerçeklik duygusunu zayıflatır.

Aile terapisi, okul ortamında kaynak zorlukları nedeniyle pratik olmasa da, "ebeveynlerin ve çocukların birlikte sistematik veya yapısal olarak çalıştığı aile terapisi tarzları etkili olabilir."

Sağlıklı gelişen ergenlerin ebeveynleri, bireyselleşmeyi kolaylaştıran esnek çocuk yetiştirme becerilerine sahiptir. Destekleyici akran gruplarını bir tehdit olarak değil, bir kaynak olarak görürler.

Vaka Çalışmaları ve Müdahale Örnekleri

Kitap, farklı sorun alanlarına yönelik vaka çalışmaları ve müdahale örnekleri sunmaktadır.

• Mwelwa'nın Durumu (Ebeveyn Ayrılığı ve Bağımlılık): Mwelwa, babasının uyuşturucu kullanımı ve evden kovulması nedeniyle zorluklar yaşamaktadır. Danışmanlık, zihin becerileri teknikleri (kendi kendine konuşma ve görsel imgeleme) ve çözüm odaklı terapi (SFT) ilkelerini kullanarak babasıyla ilişkisini düzeltmeyi hedeflemiştir. AKILLI hedefler (Belirli, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, İlgili, Zaman Sınırlı) belirlenmiştir. Lines, katı tavırlara meydan okumak yerine, ebeveynlere düzenli ve istikrarlı bir şekilde "damla damla" bilgi vermenin daha etkili olabileceğini öne sürer.

• Shane'in Durumu (Cinsel Taciz): Shane, bir yetişkin tarafından cinsel olarak istismar edilmiştir. Danışmanlık, olayın ardından yaşadığı kafa karışıklığı ve incinme duygularına odaklanmıştır. İkilik duyguları ve gelecekte bir adama güvenemeyeceği hissi ele alınmıştır.

• Levi'nin Durumu (Homofobik Hakaretler): Levi, sınıfta homofobik hakaretlere maruz kalmaktadır. Danışmanlık, öfkesinin altında yatanı ve farklı cinsel yönelimlere karşı inançlarını araştırmıştır. Lines, basmakalıp tutumları güçlendirmek yerine, danışanı hakaret edenlere kendine güvenle göz kırpmaya teşvik eden bir teknik kullanmıştır.

• Jack'in Durumu (Zorbalık ve Sosyal Beceriler): Jack, tekrar tekrar zorbalığa maruz kaldıktan sonra saldırganlaşmıştır. Danışmanlık, alay ve işkence deneyimlerini kaydetmesini sağlamış, ancak Jack'in durumu kavrayamadığı ve önerilen anlatıları benimsemekte zorlandığı görülmüştür. Lines, sosyal becerilerden yoksun ve hayal gücü sınırlı olan "provokatif kurbanlar" için bu tür teknikleri kullanırken dikkatli olunması gerektiğini belirtir.

• Luke'un Durumu (Ebeveyn Ayrılığı ve Kayıp): Luke, her iki ebeveynini de alkol kötüye kullanımı nedeniyle kaybetme duygusuyla başa çıkmaktadır. Danışmanlık, bu erken yaşam deneyimlerinin onu her zaman geride tutmak zorunda olmadığı fikrine odaklanmış ve teyzesiyle yaşamanın sunduğu sosyal avantajları keşfetmesine yardımcı olmuştur. Kayıp diyagramları, yas tutanların kayıplarını daha geniş bir yaşam deneyimi bağlamına yerleştirmeleri için güçlü bir araç olarak kullanılmıştır.

• Karl'ın Durumu (Üvey Ebeveyn Çatışması ve Saldırganlık): Karl, üvey babasıyla çatışma yaşamaktadır. Danışmanlık, mini kriz sırasında saldırganlığını yönetmeyi hedeflemiştir. Davranışın bilinçsiz bir manevra olabileceği ve bireyselleşmesini engelleyebileceği düşünülmüştür.

• Grup Terapisi (Kayıp ve Yas): Bir grup terapisi oturumu, kayıp ve yas deneyimlerinin paylaşıldığı ve ele alındığı bir ortam sağlamıştır. Katılımcılar, kayıplarını dile getirme fırsatı bulmuş ve başkalarının acısını ele alma yollarını tartışmışlardır. James'in "devam etmeyi öğrenirsin" felsefesi ve pratik tavsiyeleri vurgulanmıştır. Ancak, empatiden çok, tavsiyeler sunma eğilimi görülmüştür.

• Erica'nın Durumu (Sigara Bağımlılığı): Erica, sigarayı bırakma konusunda kararlı bir isteğe sahip, güçlü bir karakterdir. Danışmanlık, dört haftalık seanslarla kısa bir model kullanmıştır. Aksiyon planı, drama prodüksiyonunda yardım teklif etmek ve bir okul banka hesabı açmak gibi pratik adımları içermiştir. Ölçekleme teknikleri, sigara içme isteğinin ve terapiden çekilme duygularının izlenmesinde etkili olmuştur.

• Des'in Durumu (Bağımlılık ve Manevi Boşluk): Des, alkol sorunları yaşamaktadır ve kendinden nefret etme duyguları ve ailesindeki ölümlerle ilgili endişeleri vardır. Danışmanlık, "gri tonlarda" düşünmeye geçişe ve olumlu bir öz-yapı oluşturmaya yardımcı olmaya çalışmıştır. Manevi boşluk ve yaşamın anlamı gibi konular ele alınmıştır. Lines, bir "ruhsal merkezli danışman olarak", genç danışanlara karşı daha açık bir tavır aldığını ve kendini ifşa etme riskini aldığını belirtir.

Cinsel Yönelim ve Davranış

Kitap, gençlikteki cinsel yönelim ve davranışları da ele alır. Ebeveyn etkilerinin asgari düzeyde olmasının anormalliği ve akran ilişkilerinin erken cinsel yakınlıkta en büyük etki faktörü olduğu belirtilir.

Lines, danışmanların eşcinsel veya lezbiyen danışanların açıklamalarından "rahatsız" olmaları durumunda, terapötik ilişkinin etkileneceğini ve danışanın daha kaygılı hale gelebileceğini vurgular. Danışmanların "oyunu oynamayı bırakmaları" ve gerçekten empati kurabilen birine yönlendirmeleri gerekebilir. Danışmanların rolünün, danışanların inançlarını değiştirmek değil, "kendileri için doğru olana ulaşmalarını sağlamak" olduğu belirtilir. Okul danışmanının, hukuka, BACP etik çerçevesine ve ajansın amaçlarına dikkat ederek etik yargılar ve bireysel karar alma için yer bırakması gerektiği ifade edilir.

Uyuşturucu ve Alkol Kötüye Kullanımı

Lines, uyuşturucu ve alkolün, diğer tüm endişeleri ve ilişkileri arka plana ittiğini kabul eder. Ciddi uyuşturucu bağımlılığının okul danışmanlığında nadir olduğunu ve bu tür durumların genellikle yetkililerle çatışmaya yol açabileceğini belirtir. Motivasyonel görüşme ve değişim döngüsü gibi kısa modellerin bağımlılık davranışlarında etkili olabileceğini bulmuştur.

Manevi Boşluk ve Yaşamın Anlamı

Kitap, bazı gençlerde gözlemlenen genel rahatsızlığın, değişen değerlerin parçalanmış dünyasında manevi boşluğun bir göstergesi olup olmadığını sorgular. Lines, gençlerin kayıp ve travma zamanlarında metafizik inançlara geri döndüğünü belirtir. Ruhsal merkezli danışmanlığın, gençlerin yaşamın anlamı, kadercilik, yaşam amacı gibi temel ve varoluşsal soruları ele almasına yardımcı olabileceğini öne sürer. Lines, tüm insanların ruhsal bir kapasitesi olduğuna, konuşmanın anlam yaratmanın bir metaforu olduğuna ve terapinin ruhsal yolculuğun bir bölümü olarak görülebileceğine dair temel varsayımlarını paylaşır.

Sonuç

"Okullarda Kısa Danışmanlık: Gençlerle Çalışmak", okul ortamında gençlere danışmanlık yapan profesyoneller için pratik, deneyime dayalı ve etik açıdan hassas bir kaynak sunmaktadır. Kitap, kısa danışmanlık modellerini, ergenlik gelişiminin karmaşıklıklarını, etik sorumlulukları ve çeşitli sorun alanlarına yönelik müdahale stratejilerini ele almaktadır. Lines'ın kişisel yansımaları ve vaka çalışmaları, sunulan bilgilerin uygulanabilirliğini ve zorluklarını göstermektedir. Kitap, gençlerin kendi deneyimlerinin "uzmanları" olduğu inancını ve danışmanın rolünün, danışanların kendi zorluklarını çözmelerine yardımcı olmak için araçlar sağlamak olduğunu vurgular.