Kitap İncelemesi : Travmayı Dönüştürmek

Hayvanlarla Bağlantılarımız Aracılığıyla Dayanıklılık ve İyileşme

Transforming Trauma: Resilience and Healing Through Our Connections with Animals 

Yazarlar  : Philip Tedeschi, Molly Anne Jenkins

Yayın Yılı : 2019

Kitap kapsamında hayvan destekli tedavilerle travma tedavisinda dayanıklılığın arttırılması üzerine hazırlanmış podcaste aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Hayvanlarla Bağlantılarımız Aracılığıyla Dayanıklılık ve İyileşme

0:00

Bu kitap, travmanın yaygınlığını ve etkilerini, özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) bağlamında incelemekte ve hayvan destekli müdahalelerin (HDM) bu durumların tedavisindeki potansiyel rolünü araştırmaktadır.

1. Travmanın Yaygınlığı ve Tanımı

• Travma, birçok insanın hayatlarının bir noktasında deneyimleyeceği yaygın bir olgudur.

• "Çoğu insan hayatlarının bir noktasında travma deneyimleyecektir (Breslau et al., 1998)."

• Travma, çocuk ve aile şiddeti, travma sonrası stres ve kriz müdahalesi dahil olmak üzere çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir.

• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), travma yaşayan bazı bireylerde ortaya çıkar ve yeniden yaşama (flashback, kabuslar), kaçınma, hafıza kaybı ve aşırı uyarılma gibi belirtilerle karakterizedir.

• "Travma deneyimleyen bireylerin bir kısmı, çocuklukta kötü muamele görmüş çocuklar da dahil olmak üzere, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) geliştirecektir (Breslau, 2009; Kilpatrick et al., 2013)."

• "TSSB, flashback veya kabuslar gibi yeniden yaşama, belirli yerlerden uzak durma gibi kaçınma, hafıza kaybı ve yüksek alarmda olma veya kolayca irkilme gibi aşırı uyarılma klinik belirtileriyle karakterizedir (American Psychiatric Association, 2013)."

• "Post-traumatic stress (PTS)" (Travma Sonrası Stres) terimi, travmatik olaylara verilen normal ve adaptif tepkileri vurgulamak ve TSSB teşhisinin potansiyel damgalanmasını azaltmak için giderek daha fazla kullanılmaktadır.

  
  

2. TSSB'nin Psikolojisi ve Nörolojisi

• TSSB'ye ilişkin birçok teori, travmanın hafıza işleyişine göre nasıl işlendiğini vurgular. TSSB bir hafıza bozukluğu olarak görülebilir.

• "Birçok teori, travmanın hafıza işleyişine göre nasıl işlendiğini vurgular. Girişken anılar (örneğin, olayın tekrar yaşandığı kadar canlı görünen flashbackler) veya konsantrasyon bozukluğu gibi ana belirtiler göz önüne alındığında, TSSB'yi bir hafıza bozukluğu olarak düşünmek olası görünmektedir."

• Mowrer'ın iki faktörlü teorisi (1960), travmatik olay anında var olan daha önce nötr uyarıcıların TSSB gelişiminde belirleyici bir faktör haline geldiğini öne sürer.

• Korku ağı modeli (Elbert & Schauer, 2002), daha fazla travmatik stresli olayın korkunç anıları nasıl topladığını ve yoğunlaştırdığını açıklar. Travmatik anılar, duyusal, algısal, duygusal bilgi, bilişler ve fizyolojik tepkinin oldukça bağlantılı bir şekilde depolandığı ağlarda düzenlenir.

• "Korku ağı modeli (Elbert & Schauer, 2002), daha fazla travmatik stresli olayın korkunç anıları nasıl topladığını ve yoğunlaştırdığını açıklar."

• "Sıcak anılar", ağdaki duyusal, duygusal, bilişsel ve fizyolojik tepkileri ifade ederken, "soğuk anılar" bağlam bilgisini (mekansal ve kronolojik) gösterir ve ayrı olarak depolanır.

• TSSB'de, "sıcak" ve "soğuk" hafıza sistemleri arasındaki bağlantı bozulur, bu da kişinin sürekli olarak travmatik olayın tehdidini deneyimlemesine yol açar.

• Travmaya bağlı yapısal ve fonksiyonel beyin değişiklikleri, medial prefrontal korteks, amigdala ve hipokampus gibi alanlarda görülebilir.

• "TSSB ile bağlantılı yapısal ve fonksiyonel beyin değişiklikleri kısaca tartışılmalıdır."

• "Üç beyin yapısı - medial prefrontal korteks, amigdala ve hipokampus - TSSB'den özellikle etkilenebilir ve değiştirilebilir."

• Genetik ve epigenetik faktörlerin de TSSB gelişiminde rol oynadığına dair araştırmalar bulunmaktadır.

  
  

3. Hayvan Destekli Müdahaleler (HDM) ve Potansiyel Faydaları

• Hayvan destekli müdahaleler (HDM) veya hayvan destekli terapi (HDA), travma ve TSSB'nin tedavisi için potansiyel bir ek tedavi yöntemi olarak incelenmektedir.

• "Hayvanların PTS hizmetlerine dahil edilmesi, tek başına veya yedek bir tedavi olarak algılanmamalıdır."

• Kanıtlar, sosyal desteğin travma iyileşmesi için tek en önemli değişken olabileceğini göstermektedir ve hayvanlar sosyal destek sağlayabilir.

• "Mevcut kanıtlar, sosyal desteğin travma için gereken tek en önemli değişken olabileceğini göstermektedir..."

• HDM'nin fizyolojik ve psikolojik etkileri arasında stresin azalması, moralin yükselmesi ve sosyal etkileşimin artması yer almaktadır.

• "Bern Williams'ın belirttiği gibi, 'Dünyada bir köpek yavrusunun yüzünüzü yalaması gibi bir psikiyatrist yoktur.'"

• Travma ve TSSB bağlamında dikkate alınması gereken önemli hormonlardan biri oksitosindir. HDM'nin oksitosin salınımını tetikleyebileceğine dair kanıtlar vardır, bu da korku tepkisini azaltabilir.

• "Travma bağlamında dikkate alınması gereken ek bir temel hormon oksitosindir."

• Hayvan destekli müdahaleler, TSSB'nin biyolojisindeki değişiklikleri etkileyebilir, özellikle kortizol düzeyleri ve amigdala ile hipokampus fonksiyonu üzerindeki etkileri yoluyla.

• "TSSB biyolojisinin bir ayırt edici özelliği, stres algısı ve reaktivitesiyle ilgili bir hormon olan kortizoldeki belgelenmiş değişikliklerdir (Lehrner, Daskalakis, & Yehuda, 2016; Yehuda, 2002)."

• Askeri personel ve gazilerde, özellikle askerlik sırasında cinsel travma (MST) yaşayanlarda, HDM'nin TSSB belirtilerini hafifletmede potansiyel faydaları vurgulanmaktadır.

• "Kanin bir arkadaşın sağladığı güvenlik duygusu, MST mağdurunun bu korkularla yüzleşmesine yardımcı olabilir, bu da dünyanın nispeten güvenli ve kendisinin güçlü ve yetkin olduğuna dair yeniden değerlendirmeye yol açabilir (Lefkowitz, Paharia, Prout, Debiak & Bleiberg, 2005)."

• Service hayvanları, TSSB'li bireylere iş veya görevleri yerine getirme konusunda bireysel olarak eğitilmiş hayvanlardır ve terapi köpeklerinden yasal olarak farklıdırlar.

• "Amerikan Engellilik Yasası (ADA) (1990), hizmet hayvanlarını 'engelli bir kişinin yararına iş yapmak veya görevleri yerine getirmek için bireysel olarak eğitilmiş hayvanlar' olarak tanımlar (paragraf 3)."

• Warrior Canine Connection (WCC) gibi programlar, gazilerin eğitim sürecine dahil olarak terapi köpekleri yetiştirmesi yoluyla TSSB ve Travmatik Beyin Hasarı (TBI) tedavisinde deneysel öğrenme fırsatları sağlamaktadır.

• "Yount, başka bir yaralı savaşçı için bir hizmet köpeği yetiştirme meşru amacı altında, en tedaviye dirençli hastaları bile tasmasını almaya ve başka bir yaralı gaziye yardım etmek amacıyla harika köpekler eğitmekte gömülü terapötik faydaları keşfetmeye teşvik eden bir hizmet köpeği eğitim programı oluşturdu."

• Bazı araştırmalar, HDM'nin kalp atış hızı değişkenliği (HRV) gibi fizyolojik stres belirtilerini iyileştirebileceğini göstermektedir.

• "Pilotun konularının HRV performansı üzerindeki MBTR'nin etkileri yakın zamanda 2018 Walter Reed Araştırma Forum Analizi'nde sunuldu ve veriler, HRV'nin 10 dakika içinde ve 60 dakikalık MBTR oturumunun sonunda önemli ölçüde iyileştiğini düşündürmektedir (Bonner et al., 2018)."

  
  

4. Çocuklarda Travma ve HDM

• Çocukluk travmasının nörobiyolojik sonuçları, beynin gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

• "Perry (2009), çocuklukta kötü muamelenin nöro gelişimsel bir açıdan nöral bağlantı üzerindeki sonuçlarını inceler."

• Çocuklarda travmanın psikolojik etkileri arasında duygusal düzenleme eksikliği, davranış kontrolü sorunları, bilişsel bozukluklar ve benlik kavramında olumsuz değişiklikler yer alır.

• "Çocukluk travması yaşamış bir çocukta ve ihmal yaşamış bir çocukta aşırı düzensizlik bir semptom olsa da, nörobiyolojik düzeyde bu semptomun kökleri gelişmekte olan beyin üzerindeki etkileri açısından farklılık gösterir."

• Bazı kötü muamele görmüş çocukların sembolize etme yeteneğindeki eksiklik, terapi sürecini zorlaştırabilir. Ayna nöronları, bu süreçte hayvanların nasıl rol oynayabileceğini açıklamada yardımcı olabilir.

• "Bazı kötü muamele görmüş çocukların sembolize etme yeteneğindeki eksiklik nedeniyle, bir bebek bebek değildir..."

• "Ayna nöronları alanındaki araştırmalar, danışanların kendilerini hayvanlara bilinçsizce nasıl yansıtabileceğini ve böylece sembolizasyon ve mentalizasyonun gerçekleşmesine olanak tanıdığını anlamamıza yardımcı olur."

• Utanç ve "sahte benlik" sunumundan "gerçek benlik" kabulü ve ifadesine geçiş, gelişimsel travma yaşamış çocuklar için önemli bir terapötik hedeftir.

• "Utanç ve Sahte Benlik Sunumundan Öz-Kabul ve Gerçek Benlik İfadesine"

• Araştırmalar, özellikle köpeklerle yapılan HDM'nin, kum tepsisi çalışmasında köpek minyatürlerinin seçilmesi gibi davranışlarla gösterildiği gibi, çocuklar için anlamlı bir terapi deneyimi olduğunu düşündürmektedir.

• "VanFleet (2008) ayrıca 21 çocuk danışan açısından AAPT'nin ön bir çalışmasını tamamladı."

  
  

5. Hayvanların Umwelt ve Refahı

• Hayvanların "umwelt"i veya fenomenal dünyası, insanların HDM'de onlarla nasıl etkileşim kurduğunu anlamak için önemlidir.

• "Von Uexkull (1934/1957), umwelt terimini 'fenomenal dünya veya hayvanın kendi dünyası' olarak kavramsallaştırdı (s. 319)."

• Terapi köpeklerinin bireysel doğasını ve nasıl ifade ettiklerini bilmek, HDM'de umwelt'i dikkate almak için kritiktir.

• "HDM'de köpeklerin umwelt'ine izin vermek gelecekteki araştırmalar için bir odak alanıdır."

• Etik HDM uygulamaları, hayvanın umwelt'ine saygı duymayı, onların refahını sağlamayı ve sürekli olarak hayvanın rahatlığını ve istekliliğini kontrol etmeyi içerir.

• "Köpekleriyle saygılı bir ilişkisi olan insanlar, onlardan yalnızca kendi öz doğalarına uygun işler yapmalarını isterler."

• "Bu soru tamamen terapi köpeğiyle ilgilidir (handler veya danışanla değil). Seans boyunca sürekli sorulması gereken bir sorudur."

• Etik uygulamada, hayvanın fiziksel, entelektüel ve duygusal yeteneklerine saygı duymak önemlidir.

  
  

6. Küresel ve Kültürlerarası HDM Uygulamaları

• HDM, dünya çapında çeşitli ortamlarda uygulanmaktadır ve kültürel bağlamın önemi vurgulanmaktadır.

• Uganda'daki The Comfort Dog Project gibi programlar, savaş ve yerinden edilmeden kaynaklanan travma yaşayan topluluklara ruh sağlığı hizmetleri sunmada köpeklerin rolünü göstermektedir.

• "Comfort Dog Project, Uganda, 429-431"

• Bu projeler, travmanın ve ruh sağlığı sorunlarının yaygın damgalanması ve genellikle kısıtlı ruh sağlığı kaynaklarıyla karşı karşıyadır.

• "S. Schmidt, CDP, Uganda: Uganda'daki ruh sağlığı kaynakları pratikte yoktur."

• "S. Schmidt, CDP, Uganda: Sanırım [travma] genellikle bir zayıflık, utanç verici bir şey olarak görülüyor."

• Hayvanların refahını iyileştirme ve insan-hayvan bağını teşvik etme çabaları, topluluk içinde köpeklerle ilgili olumsuz algıları değiştirmeye yardımcı olabilir.

• "S. Schmidt, CDP, Uganda: Aslında köpek tüy bakımı ve yıkama öğretiyoruz. Ve bunu ilk yapmaya başladığımızda insanlar kesinlikle delirdiğimizi düşündüler, çünkü kimse bir köpeği yıkamamıştı veya bunu düşünmemişti."

• Hayvanların fiziksel sağlığının iyileştirilmesi (örneğin, tüy bakımı ve veteriner bakımı), köpeklerin kabulünü artırmaya ve insanlarla etkileşimlerini değiştirmeye yardımcı olabilir.

• "S. Schmidt, CDP, Uganda: ...köpeklerinin o kadar çok sevdiklerini gözlemliyoruz. Onları çocukları gibi düşünüyorlar. Onlara oğlum veya kızım olarak hitap ediyorlar. Gerçekten güçlü bir sevgi var."

  
  

Önemli Çıkarımlar ve Öneriler:

• Travma ve TSSB yaygın ve karmaşık durumlardır, hem psikolojik hem de nörobiyolojik boyutları vardır.

• Hayvan destekli müdahaleler, özellikle köpeklerle yapılanlar, travma ve TSSB'nin tedavisinde potansiyel olarak değerli bir ek tedavi yöntemidir.

• HDM'nin faydaları, stresin azalması, duygusal düzenleme, sosyal etkileşim ve fizyolojik belirtilerde (örneğin, HRV) iyileşmeleri içerir.

• HDM'nin etkinliğini ve altta yatan mekanizmalarını tam olarak anlamak için büyük ölçekli, kontrollü ve uzunlamasına çalışmalara ihtiyaç vardır.

• "HAI'nin psikolojik ve fizyolojik faydaları ve özellikle TSSB semptomatolojisi üzerindeki potansiyel ve spesifik yararlılığı hakkında yeterli ön araştırma mevcuttur..."

• Etik HDM uygulamaları, hayvanların refahına, umwelt'ine ve bireysel ihtiyaçlarına saygı duymayı gerektirir.

• Kültürel bağlam, HDM'nin kabulü ve uygulanmasında önemli bir faktördür ve ruh sağlığına yönelik damgalanma ve kısıtlı kaynaklar, uygulamayı etkileyebilir.

• Service hayvanları ve terapi köpekleri arasındaki yasal ve işlevsel farklılıkların anlaşılması önemlidir.

Bu kitap, travma ve TSSB'nin anlaşılması ve hayvan destekli müdahalelerin bu alanda potansiyel bir tedavi seçeneği olarak rolü hakkında kapsamlı bir bakış sunmaktadır. Gelecekteki araştırmaların ve finansmanın önemi vurgulanmaktadır.