Kitap İncelemesi : Polivagal Teori ve EMDR'nin Entegrasyonu- İyileşmeye Nöro-Bilinçli Bir Yaklaşım

Polyvagal-Informed EMDR: A Neuro-Informed Approach to Healing

Yazar: Rebecca Kase'in

Yayın Yılı: 2023

Kitap özelinde Polivagal teori temelli EMDR üzerine hazırlanmış podcaste aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Polivagal Teori ve EMDR'nin Entegrasyonu

0:00

Polivagal Teori ve EMDR'nin Entegrasyonu: İyileşmeye Nöro-Bilinçli Bir Yaklaşım

Rebecca Kase'in kaleme aldığı “Polivagal-Bilinçli EMDR: İyileşmeye Nöro-Bilinçli Bir Yaklaşım” adlı kitap, travma iyileşmesini hedefleyen iki önemli psikoterapi modelini birleştiriyor: Polivagal Teori (PVT) ve Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR). Kitap, bu iki yaklaşımın, sinir sistemi üzerinden nasıl entegre edilebileceğini ve bu sayede daha etkili bir iyileşme süreci sunabileceğini anlatıyor.

Temel Kavramlar ve Entegrasyonun Amacı

Kitaba göre, hem Polivagal Teori hem de EMDR, nöro-bilinçli ve ileri düzey terapötik modellerdir (Kase, 2023). Her ikisi de sinir sisteminin iyileşmedeki rolüne odaklanır.

• Polivagal Teori, sinir sisteminin tehlike ve güvenlik ipuçlarına nasıl yanıt verdiğini, yani güvenli hissetme bilimini açıklar (Kase, 2023). Bu teori, sinir sisteminin hayatta kalma mekanizmalarını anlamaya yardımcı olur (Kase, 2023).

• EMDR, anıların depolanmasını klinik semptomların temel bir nedeni olarak ele alır (Kase, 2023). Sinir sisteminin doğal iyileştirme gücünü kullanmayı amaçlar (Kase, 2023).

Yazar, bu iki modeli birleştirerek

PV-EMDR adı verilen, sinir sistemi merkezli ve bütüncül bir yaklaşım oluşturur (Kase, 2023). Bu entegre modelin temel ilkeleri şunlardır (Kase, 2023):

• PV-EMDR terapisi, hafıza depolaması ve otonom sinir sistemi (ANS) işleyişine odaklanır.

• Sinir sistemi, psikoterapinin değerlendirme, müdahale ve sonuç mekanizmasıdır.

• Anılar sadece düşünülmez, aynı zamanda otonomik süreçler aracılığıyla hissedilir.

Polivagal Teori ve Sinir Sistemi

Kitap, Polivagal Teoriyi anlamak için sinir sistemini basitleştirir (Kase, 2023). Otonom sinir sistemi (ANS), evrimsel bir hiyerarşi içinde işleyen üç temel devreden oluşur (Porges, 2011; Kase, 2023):

• Ventral Vagal Devre: En yeni ve en gelişmiş devredir (Porges, 2011; Kase, 2023). Güvenlik ve bağlantı hissinin merkezi olup, organizmanın dinlenmesine ve sosyal etkileşime girmesine olanak tanır (Kase, 2023).

• Sempatik Sinir Sistemi: Tehlike algılandığında "savaş ya da kaç" tepkilerini harekete geçirir (Kase, 2023). Bu durum anksiyete, panik ve hipervigilans (aşırı tetikte olma) ile ilişkilidir (Kase, 2023).

• Dorsal Vagal Devre: En eski savunma tepkisidir ve tehlike karşısında hareketsiz kalma, çökme ve kopma tepkilerini tetikler (Kase, 2023). Depresyon, uyuşma ve dissociasyon bu devre ile bağlantılıdır (Kase, 2023).

Nörosepsiyon (Porges, 2011) , sinir sisteminin bilinçsizce güvenlik ve tehlike ipuçlarını tarama sürecidir (Kase, 2023). Bu ipuçları, hem anılardan hem de mevcut çevreden gelebilir ve sinir sisteminin hangi devreye geçeceğini belirler (Kase, 2023).

PV-EMDR'nin Sekiz Aşaması

Kitap, EMDR'nin sekiz aşamasına Polivagal Teoriyi entegre ederek, her aşamada nöro-bilinçli müdahalelerin nasıl uygulanacağını anlatır (Kase, 2023).

• Aşama 1: Güvenlik ve Vaka Kavramsallaştırması: Terapinin temelidir. Güvenlik, iyileşme için en önemli müdahaledir (Badenoch, 2008; Herman, 2015; Porges, 2011; Kase, 2023). Terapist, bu aşamada müvekkilin otonomik işleyişini, bağlanma geçmişini ve yaşadığı toksik stres deneyimlerini değerlendirir (Kase, 2023).

• Aşama 2: Hazırlık: Bu aşamada müvekkil, otonomik sinir sisteminin direncini artırmak için beceriler öğrenir. Bu beceriler, "hissetmek için yeterince güvende olmak", "fark etmek ve adlandırmak", "hissetmek ve esnemek" ve "sürece güvenmek" gibi bir hiyerarşi içinde geliştirilir (Kase, 2023).

• Aşama 3: Değerlendirme: Hedef anı, belirli bir protokol kullanılarak aktive edilir. Bu aşama, anıyı depolanmış otonomik tepkiyle ilişkilendirir (Shapiro, 2018; Kase, 2023).

• Aşama 4: Duyarsızlaştırma: İki yönlü uyarım (BLS) kullanılarak anı işlenir. Bu süreçte terapist, müvekkilin otonomik tepkilerini (semptomları) takip ederek süreci yönetir ve takılıp kalındığında müdahalelerde bulunur (Kase, 2023).

• Aşama 5 ve 6: Yükleme ve Vücut Taraması: İşlenmiş anının yeni ve olumlu bir bilişle (inançla) bütünleştirildiği aşamalardır (Shapiro, 2018; Kase, 2023). Vücut taraması, bedende herhangi bir kalıntı rahatsızlığın kalıp kalmadığını kontrol eder (Shapiro, 2018; Kase, 2023).

• Aşama 7: Kapanış: Her seansın sonunda müvekkilin, düzenlenmiş bir otonomik durumda ayrılmasını sağlar (Shapiro, 2018; Kase, 2023). Müvekkil, seans dışında iyileşmenin devam edeceği konusunda bilgilendirilir (Kase, 2023).

• Aşama 8: Yeniden Değerlendirme: Her seansın başında önceki seanstan bu yana yaşanan ilerlemeyi ve değişiklikleri gözden geçirme aşamasıdır (Shapiro, 2018; Kase, 2023).

Terapistin Rolü

Kitap, terapistin kendi sinir sisteminin, müvekkil için bir “kiralık sinir sistemi” olduğunu ve bunun terapötik etkiyi doğrudan etkilediğini vurgular (Kase, 2023).

"Bedenlenmiş bir terapist (embodied therapist)", öğrettiği ilkeleri kendi yaşamına entegre eden ve bu sayede müvekkiline güvenli bir alan sunabilen kişidir (Kase, 2023). Bu, tükenmişlik ve şefkat yorgunluğu risklerinin yüksek olduğu bir alanda ayakta kalmak için kritik öneme sahiptir (Kase, 2023).

Referanslar

• Badenoch, B. (2008). Being a brain-wise therapist: A practical guide to interpersonal neurobiology. Norton.

• Herman, J. L. (2015). Trauma and recovery: The aftermath of violence, from domestic abuse to political terror. Basic Books.

• Kase, R. (2023). Polyvagal-informed EMDR: A neuro-informed approach to healing. Norton Professional Books.

• Porges, S. W. (2011). The polyvagal theory: Neurophysiological foundations of emotions, attachment, communication, and self-regulation. Norton.

• Shapiro, F. (2018). Eye movement desensitization and reprocessing (EDMR) therapy: Basic principles, protocols, and procedures. Guilford Publications.