Kitap İncelemesi : Kompleks Travma Sendromu

Complex Trauma Syndrome

Yazar : V. Zepinic

Yayın Yılı : 2022

Kitap kapsamında kompeks travma sendromu üzerine hazırlanmış podcaste aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Kompleks Travma Sendromu

0:00

Bu kitapta, karmaşık travma sendromu, mültecilik deneyimi, dissosiyasyon, benlik kavramı ve ilgili psikolojik durumlar ele alınmaktadır.

Ana Temalar:

Travma ve Mültecilik Deneyimi: Kaynak, iç savaş, işkence ve zorunlu göç gibi travmatik deneyimlerin bireyler, özellikle mülteciler üzerindeki derin etkilerini vurgulamaktadır. Bu deneyimler sadece fiziksel değil, aynı zamanda yoğun psikolojik sonuçlara yol açar.

Ayrılma Kaygısı: Özellikle genç mültecilerde yaygın görülen bir durum olarak tanımlanan ayrılma kaygısı, bağlanma figürlerinden veya evden ayrılmaya ilişkin aşırı korku ve endişeyi içermektedir.

Dissosiyasyon: Travma sonrası ortaya çıkan önemli bir savunma mekanizması ve semptom olarak dissosiyasyon, bilinçte, hafızada ve benlik algısında bozulmaları içermektedir. Fugue durumları ve bellek kaybı gibi çeşitli biçimleri vardır.

Benlik ve Kimlik Bozulması: Travma, bireyin benlik algısını, kimliğini ve dünyayla ilişkisini derinlemesine etkileyebilir. Benlik, karmaşık bir yapı olarak tanımlanmakta ve travma bu yapının bütünlüğünü bozarak işlevsizliğe yol açabilir.

Uyum ve Entegrasyon Zorlukları: Yeni bir ortama uyum sağlamak mülteciler için zorlu ve uzun süreli bir süreçtir. Dil engeli, kültürel farklılıklar, sosyal izolasyon ve aidiyet duygusunun kaybı bu süreci daha da karmaşık hale getirir.

Psikolojik ve Somatik Belirtiler: Travma ve mültecilik, çeşitli psikolojik belirtilerin (kaygı, korku, depresyon, öfke, suçluluk) yanı sıra somatik (baş ağrısı, mide sorunları, vücut ağrıları) belirtilere de yol açabilir.

Terapi ve İyileşme: Kaynak, travma mağdurlarına yönelik psikolojik müdahalelerin önemini vurgulamakta ve bilişsel yeniden yapılandırma gibi terapi yöntemlerinden bahsetmektedir. İyileşme süreci bireysel farklılıklar göstermekle birlikte, genellikle uzun ve zorludur.

Hukuki ve Adli Yansımalar: Travmanın adli bağlamda (örneğin, nefsi müdafaa savunmalarında dissosiyasyonun rolü) nasıl ele alınabileceğine dair tartışmalar da bulunmaktadır.

En Önemli Fikirler veya Gerçekler:

Zorunlu Göçün Travmatik Doğası: Göç, çoğu zaman istenmeyen ve zorunlu bir süreçtir. "Taşınma kararı, yeni sosyal ortamda yeni bir ikamet için... zorunlu göçmen için bilinmeyen varış yeri, menşe yerinden daha çekici görünmektedir. Menşe yerindeki olumsuz faktörler (savaş, dini veya siyasi zulüm, ekonomik yoksunluk veya...)" ifadesi, zorlu koşulların göçü tetiklediğini ve bilinmeyenin bile travmatik memleketten daha iyi görülebileceğini göstermektedir.

Mültecilerin Aidiyet Duygusu Kaybı: Mülteciler, yeni bir ülkede olmalarına rağmen sıklıkla "vatansızlık duygusu genellikle sonsuzdur" şeklinde ifade edilen kalıcı bir aidiyet kaybı hissederler. Kendi imajlarını ve kimliklerini yeniden inşa etmek, yeni ilişkiler kurmak ve hayatın bağlamını anlamak gibi zorluklarla karşılaşırlar.

Ayrılma Kaygısının Özellikleri: DSM-5 kriterlerine atıfta bulunularak ayrılma kaygısı detaylandırılmıştır. Önemli özellikler arasında şunlar yer almaktadır: "Evden ya da başlıca bağlandığı kişilerden ayrılmayı beklerken ya da ayrılırken yineleyici aşırı sıkıntı," "Bağlandığı başlıca figürleri kaybetme ya da hastalık, yaralanma, afet ya da ölüm gibi olası zararlar konusunda sürekli ve aşırı endişe duyma," ve "Evden uzakta uyumaya ya da önemli bir bağlanma figürünün yanında olmadan uyumaya devam etme konusundaki ısrarlı isteksizlik ya da reddetme." Özellikle mülteci çocuklarda "yapışan" davranışlar ve okul devamsızlığı gibi belirtiler yaygın görülmektedir.

Dissosiyasyonun Savunma Mekanizması Olarak Rolü: Dissosiyasyon, bedenin "kendi kendini düzenlemeden kendi kendini korumaya kaydırarak vücut bütünlüğünü eski haline getirmeye yönelik otomatik... bir girişim" olarak görülmektedir. Travmatik anıların bilinçdışına itilmesi ve bu anılara erişilememesi, hastanın disosiyatif deneyimler yaşamasına neden olabilir.

Benlik Bozulması ve Yoksullaşması: Travma, benlik yapısını bozarak "kişinin kişiliğinin, kopuk bütünlükten etkilenmediği veya rahatsız edilmediği takdirde en iyi şekilde ortaya çıkacağı ilkesinin" uygulanmasını engeller. Benliğin "yoksullaşması", kişinin "acı veren gerçekliğe uyum sağlamada benliğin olağan işlevlerini kullanamaması" olarak tanımlanır.

Travmatik Anıların Gizlenmesi ve İnkarı: "Travma olaylarının bildirilmeyen, unutulan ve bastırılan anıları olabilir" ifadesi, travma mağdurlarının anılarını bilinçdışına itme eğiliminde olabileceğini göstermektedir. Çocukluk dönemi cinsel istismar öyküsü olan kadınlarla ilgili bir çalışma, tacizin üzerinden yıllar geçtikten sonra bile anıların hatırlanamadığını ortaya koymuştur.

Bilişsel Çarpıtmalar: Travma mağdurları, dünyanın tehlikeli bir yer olduğu veya kendilerinin yetersiz olduğu gibi olumsuz ve işlevsiz inançlara sahip olabilirler. "Bilişsel yeniden yapılandırma, bu tür hastaların dünyanın tehlikeli bir yer olduğu ve tamamen yetersiz oldukları şeklindeki yanlış inançlarını düzeltmelerine yardımcı olabilir" ifadesi, bu çarpıtmalarla başa çıkmada terapinin önemini vurgulamaktadır.

Adli Psikiyatride Travmanın Rolü: Metin, travmanın adli bağlamda (örneğin, dissosiyatif durumdaki bir kişinin işlediği suçlar) nasıl değerlendirilebileceği konusunda tartışmalar içermektedir. "Böyle dissosiyatif bir zihin durumunda, kişi şu anda (burada ve şimdi) değil, başka bir ortam (orada ve o zaman) olduğuna inanır" ifadesi, travma sonrası stres bozukluğu olan bireylerin yargılama kapasitesindeki potansiyel bozulmayı göstermektedir.

Uyum Sağlama Sürecinin Bireyselliği ve Dinamikliği: Yeni bir topluma uyum sağlama süresi bireysel özelliklere, travmanın doğasına ve karşılaşılan zorluklara bağlı olarak değişmektedir. "İlgili zaman aralığı, göçmenlerin bireysel özelliklerine, yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kaldıkları koşullara ve yeni bir toplumda karşılaştıkları sorunlara bağlı olarak aylar, yıllar ve hatta nesiller olarak tanımlanabilir" ifadesi, bu sürecin ne kadar değişken olabileceğini belirtmektedir.