Durum Ne Kadar Ciddi? Kurumsal Travmalarda Bozulma Süreçleri

Şenel Karaman

Klinik Psikolog

Her kişi ve kurum için geçerli bir durumdan söz etmek istiyorum. Travmatik olay sonrası şu üç durumdan birisi meydana gelir:

1. Geriye hiçbir etki ve iz kalmayan durumdur. Her kişinin ya da kurumun bir esneklik alanı var. Bu alan içinde yaşanan olaylardan kişi ya da kurum etkilenmez, eski haline dönüş yapar. Bu esneklik alanı kişiden kişiye, yapılan işe göre değişebiliyor. Az ya da çok olabiliyor ancak mutlaka bir kırılma noktası var. Bu noktaya gelinceye kadar kişi ya da kurum travma öncesi durumuna dönebiliyor.

2. İkinci durumda ise olay iz bırakıyor. Bu noktada kişi ya da kurum etkileniyor ve etkisi hissediliyor. Örneğin bir CNS makinasında iş kazası yaşanıyor. İşçiler etkilenmiş ancak çalışmaya devam ediyorlar. Uyku sorunları var, makine ile çalışmaktan kaçınıyorlar, dikkatsizlikleri artıyor. Ancak yine de iş yapmaya devam ediyorlar. Eski haline dönebilmesi için bir desteğe ihtiyaç var çünkü kendi potansiyeli ile eski konumuna dönemiyor. Ayrıca destek alınmadığında kırılganlık artıyor, bu durumda kişinin ya da kurumun önceki esneklik potansiyeli zayıflıyor. Artık bu iz kalıcı kırılganlığa karşı kişinin dayanma gücünü azaltıyor.

3. Üçüncü durumda ise olay yaşandıktan sonra derin bir kırılma oluyor ve artık eski haline dönmesi imkânsızlaşıyor. Yani işçi bu iş yerinde çalışmak istemiyor, iş yapamaz hale geliyor. Kendisine ve dünyaya olan güven duygusu tamamen yok oluyor. Kişinin ya da kurumun yeniden tanımlanması, yeniden başka bir biçimde hayata uyarlanması gerekiyor. Örneğin iş kazasında organlarını, elini ayaklarını kaybeden bir işçiyi düşünelim. Artık bu makinede çalışabilecek elleri veya gözleri yok. Bu kişinin yeni duruma uygun bir hayat planına ihtiyacı var. Bu tip deneyimleri olan kurumların, yaşadıkları önemli gelişmeler sonrası kendilerini yeniden düzenleyebilmeleri gerekir.